Ktg w ciąży – co to jest, jak się przygotować i kiedy wykonać?
Badanie KTG to jeden z najważniejszych elementów diagnostyki w okresie ciąży, pozwalający monitorować stan zdrowia dziecka. Dowiedz się, jak przebiega to badanie i w jaki sposób się do niego przygotować, aby uzyskać najbardziej wiarygodne wyniki.
Co to jest KTG w ciąży?
KTG (kardiotokografia) to specjalistyczne badanie diagnostyczne, które jednocześnie monitoruje akcję serca płodu oraz skurcze macicy. Jest to nieinwazyjna procedura medyczna stosowana w celu oceny dobrostanu dziecka podczas ciąży. Badanie pozwala lekarzom wykryć potencjalne nieprawidłowości w rozwoju płodu i szybko zareagować w przypadku wystąpienia zaburzeń.
Definicja i cel badania KTG
Kardiotokografia (KTG) to metoda diagnostyczna pochodząca od greckich słów: 'kardia’ (serce), 'tokos’ (poród) oraz 'graphein’ (pisać). Podczas badania oceniane są:
- reakcje serca dziecka na jego własne ruchy
- aktywność skurczowa macicy
- potencjalne zagrożenia dla płodu
- ryzyko niedotlenienia
- ogólny dobrostan dziecka
Jak działa KTG?
Badanie wykonywane jest za pomocą kardiotokografu wyposażonego w dwa główne czujniki:
- ultrasonograficzny – umieszczany na brzuchu w miejscu najlepszej słyszalności bicia serca dziecka
- tokodynamometryczny – monitorujący napięcie mięśnia macicy i rejestrujący skurcze
Jak się przygotować do badania KTG?
Przygotowanie do badania KTG jest proste i nie wymaga skomplikowanych działań. Pacjentka powinna przyjść na badanie wypoczęta i zrelaksowana, ubrana w wygodne ubranie, które łatwo można podciągnąć do odsłonięcia brzucha.
Wskazówki przed badaniem
- zjeść lekki posiłek około godziny przed wizytą
- wypić szklankę wody lub soku dla odpowiedniego nawodnienia
- przyjąć wygodną pozycję na lewym boku
- zadbać o spokojny i zrelaksowany stan
- unikać stresu i niepokoju
Czego unikać przed KTG?
Przed badaniem należy wystrzegać się:
- intensywnej aktywności fizycznej
- dużych ilości napojów z kofeiną
- obfitych, ciężkostrawnych posiłków
- stresujących sytuacji
- nadmiernego zmęczenia
Kiedy wykonać KTG w ciąży?
Badanie KTG wykonuje się głównie w trzecim trymestrze ciąży. W ramach refundacji jest dostępne od 40. tygodnia, jednak wielu lekarzy zaleca jego regularne wykonywanie już od 36. tygodnia, szczególnie w przypadku ciąż podwyższonego ryzyka.
Zalecane terminy badania
| Okres ciąży | Częstotliwość badań |
|---|---|
| 36-40 tydzień (ciąża prawidłowa) | 1 raz w tygodniu |
| Po 40 tygodniu | Co 2-3 dni |
| Ciąża zagrożona | 2 razy w tygodniu od 36 tygodnia |
Sytuacje wymagające dodatkowego KTG
Niezależnie od rutynowych kontroli, niektóre okoliczności wymagają natychmiastowego wykonania badania KTG. Szczególną uwagę należy zwrócić na nagłe zmniejszenie lub brak ruchów płodu, które powinny skłonić ciężarną do pilnej konsultacji lekarskiej. Również każdy uraz brzucha w czasie ciąży wymaga kontroli stanu zdrowia dziecka za pomocą kardiotokografii.
- podejrzenie przedwczesnego odklejenia łożyska
- krwawienie z dróg rodnych
- nieprawidłowe wyniki innych badań diagnostycznych
- objawy przedwczesnej akcji porodowej
- schorzenia przewlekłe matki (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca)
Przebieg badania KTG
Badanie KTG stanowi istotny element diagnostyczny w trzecim trymestrze ciąży. Podczas badania następuje jednoczesna rejestracja akcji serca dziecka oraz aktywności skurczowej macicy, co umożliwia wykrycie potencjalnych zagrożeń, w tym niedotlenienia płodu.
W standardzie opieki okołoporodowej badanie jest refundowane od 40. tygodnia ciąży, jednak wielu specjalistów zaleca jego regularne wykonywanie już od 36. tygodnia, zwłaszcza w ciążach z czynnikami ryzyka. Systematyczna ocena stanu płodu pozwala lekarzom podejmować właściwe decyzje dotyczące prowadzenia ciąży i planowania porodu.
Jak wygląda badanie KTG?
Podczas badania ciężarna przyjmuje pozycję leżącą na lewym boku, zapewniającą optymalny przepływ krwi do łożyska. Na brzuch nakładany jest specjalny żel ultrasonograficzny, poprawiający przewodzenie sygnału.
- pelot tokograficzny – umieszczany na wysokości dna macicy, rejestruje skurcze
- pelot kardiotokograficzny – lokalizowany w miejscu najlepszej słyszalności bicia serca dziecka
- elastyczne pasy – stabilizują czujniki podczas badania
Czas trwania i komfort pacjentki
Standardowe badanie KTG trwa od 20 do 30 minut, co pozwala zebrać wystarczającą ilość danych o pracy serca płodu i jego reakcjach. W przypadku wykrycia nieprawidłowości lub nieczytelnego zapisu, badanie może zostać przedłużone. W sytuacjach szczególnych monitoring może trwać nawet kilka dni.
Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne. Wygodna pozycja na lewym boku, często z dodatkowym podparciem poduszkami, sprzyja relaksacji i minimalizuje napięcie mięśniowe. Wiele gabinetów tworzy przyjazną atmosferę poprzez spokojną muzykę i odpowiednie oświetlenie, co dodatkowo wpływa na komfort pacjentki.
